Bijlagen

Beleidsprestatie 2-1-2 Adequaat en duurzaam aanbod openbaar vervoer

De provincie wil een gezonde, sociale en duurzame leefomgeving voor haar inwoners. Vitale en goed bereikbare steden en dorpscentra waar het fijn werken, wonen, recreëren is.
De provincie realiseert daarom, samen met de MRDH, een aanbod van Openbaar Vervoer zonder uitstoot van schadelijke stoffen zoals CO2, stikstof en fijnstof in het vervoergebied van de provincie Zuid-Holland. Het moet snel, betrouwbaar en beschikbaar zijn en is daarmee waar mogelijk een volwaardig alternatief voor de auto. De provincie wil dat dit snel, frequent, betrouwbaar, beschikbaar en betaalbaar is en samen met lopen, de fiets en deelsystemen een reis van deur tot deur mogelijk maakt.

1. Exploitatie Waterbus
Ten aanzien van openbaar vervoer zijn er een aantal wijzigingen die betrekking hebben op concessies en concessiemanagement. Ten eerste wordt een correctie doorgevoerd voor de exploitatie van de Waterbus. In een eerdere coalitieperiode is structureel € 1,5 mln beschikbaar gesteld voor een impuls aan het openbaar vervoer. Deze is in eerste instantie verwerkt als structurele storting in de reserve mobiliteit. Vervolgens zijn besluiten genomen over de inzet van de middelen waaronder € 782.000,- als extra exploitatiebijdrage voor de Waterbus. Dit is in de begroting verwerkt als structurele onttrekking aan de reserve mobiliteit. Dit had echter regulier op de begroting moeten worden gebracht als budget voor de Waterbus omdat hier ook contractuele verplichtingen tegenover staan.
Voor de extra inzet op de Waterbus draagt de regio Drechtsteden jaarlijks € 105.000,- bij. Deze is als structurele storing in de reserve mobiliteit verwerkt in de begroting. Dit had echter direct als dekking (inkomsten) moeten worden opgenomen in het budget voor de Waterbus. Dan had namelijk gebleken dat dit deel van uitgaven dubbel gedekt is.
Deze situatie wordt nu gecorrigeerd door de structurele stortingen en onttrekkingen ongedaan te maken en rechtstreeks te verwerken in de begroting. De dubbele dekking voor de bijdrage van Drechtsteden in de extra uitgaven wordt ongedaan gemaakt door structureel € 105.000,- vanuit de impulsgelden OV over te hevelen naar het structurele budget Concessiemanagement zodat op een later moment besloten kan worden over de inzet ervan.

2. Samenwerkingsverband van decentrale openbaar vervoer autoriteiten (DOVA)
In het DOVA zijn afspraken gemaakt over extra uitgaven ter grootte van € 31.000,- voor data uitwisseling en de landelijke distributie van reisinformatie naar de dynamische reisinformatie panelen (DRIS). Dit komt ten goede aan de kwaliteit van de Dynamische Reisinformatie bij de diverse haltes. De dekking komt vanuit het budget concessiemanagement.

3. 2e ponton voor de waterbushalte in Rotterdam
In de begroting 2023 en 2024 was en is budget opgenomen voor de realisatie van een 2 ^e ponton. De realisatie heeft echter nog niet kunnen plaatsvinden omdat de situatie qua verantwoordelijkheid en bevoegdheid complex is. Het budget voor 2023 ter grootte van € 400.000,- is in de reserve mobiliteit gestort. We streven ernaar om het project in 2024 af te ronden. Daarom worden de in de reserve gestorte middelen opnieuw opgevoerd in de begroting voor 2024.

4. Onderzoeksagenda bereikbaarheid
Tot slot wordt in het kader van de onderzoeksagenda bereikbaarheid (zie beleidsprestatie 2.1.1) uitgaven begroot voor de jaarlijkse OV klantenbarometer (klanttevredenheid), contributie vereniging railforum (samenwerking) en ondersteuning bij het verder ontwikkelen van het waterstoftankstation in Heinenoord.

5. Dynamische Reisinformatie Panelen (DRIS)
Het vervangen van de diverse dynamische reisinformatie panelen (DRIS) wordt in 2024 afgerond (beleidsprestatie 2.1.5). In dat kader is ook het beheer van DRIS herijkt. Het beschikbare structurele beheerbudget bestond uit structurele en incidentele dekking (onttrekking beklemde middelen reserve mobiliteit). Bij de herijking is gebleken dat de structurele dekking voldoende is om de vaste beheerkosten te dekken. De jaarlijkse onttrekking van incidentele middelen uit de reserve mobiliteit komt daarmee te vervallen. Door deze correctie raken de hiervoor beklemde middelen onbeklemd. Per jaar wordt gekeken of en welke extra werkzaamheden nodig en wenselijk zijn en hoe deze worden gedekt. Naar verwachting worden in 2024 een aantal panelen verplaatst en wat kleine aanpassingen gedaan als gevolg van een veranderende lijnvoering en verplaatsing van (gemeentelijke) haltes. De bijbehorende uitgaven ter grootte van € 177.000,- worden gedekt vanuit onbeklemde middelen in de reserve mobiliteit.

Tabel 4: Overzicht diverse wijzigingen exploitatiebudget openbaar vervoer

6. Implementatie ERTMS op de MerwedeLingelijn
De implementatie van de Europese standaard voor treinbeveiliging genaamd European Rail Traffic Management System op de Merwedelingelijn is in voorbereiding. Er zijn nadere financiële afspraken gemaakt met Qbuzz over de aanschaf van de nieuwe treinen en de verlenging van de huidige concessie. Voor de mogelijk hogere financieringskosten (bouwrente en indexatie) van de nieuwe treinen is afgesproken dat de provincie hiervoor garant staat. Voorgesteld wordt om hiervoor een risicoreservering van € 10 mln in te stellen binnen het jaarlijkse exploitatiebudget voor de concessie Drechtsteden, Molenlanden en Gorinchem (DMG) over de periode 2028-2033. De dekking komt vanuit de onbeklemde middelen in de reserve mobiliteit. Vanwege de aanschaf van de nieuwe treinen is besloten om de concessie aan Qbuzz te verlengen. In dit kader is afgesproken dat de provincie extra bijdraagt om het voorzieningenniveau in de periode totdat de nieuwe treinen gaan rijden op peil te houden (t/m 2027). Voorgesteld wordt om incidenteel € 3,8 mln ter beschikking te stellen en toe te voegen aan het structurele exploitatiebudget voor de concessie DMG en deze te dekken uit de beklemde middelen voor transitie OV in de reserve mobiliteit.
Ook wordt de afgesproken Rijksbijdrage (SPUK) voor de invoering van het beveiligingssysteem ERTMS en de vervroegde afschrijving van het oude materieel verwerkt in de begroting. Deze bijdrage wordt uitgekeerd aan Qbuzz over de periode 2024-2027.

Tabel 5: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget ERTMS op de Merwedelingelijn

7. Veer Maassluis – Rozenburg
Voor de veerverbinding tussen Maassluis en Rozenburg hebben PS in juli 2023 (nummer 7566) besloten om een tijdelijke exploitatieovereenkomst aan te gaan met Damen ter overbrugging van de periode totdat er door middel van een Europese aanbesteding een nieuwe exploitant kan worden gecontracteerd. Hierin was ook opgenomen dat € 1 mln beschikbaar zou worden gesteld uit de reserve mobiliteit zodat Damen het autoveer Blankenburg zou kunnen aanschaffen en repareren.
In januari 2024 hebben PS besloten over de inhoud van het addendum op deze overeenkomst (nummer 7620). Dit betreft een extra exploitatiebijdrage voor de jaren 2024 en 2025. Daarnaast is gemeld dat Gedeputeerde Staten hebben besloten het autoveer aan te schaffen en deze door Damen te laten repareren. De aanschaf en reparatie betreft een investering die moet worden afgeschreven met kapitaallasten (rente en afschrijving) tot gevolg. Deze uitgave kan daardoor niet worden gedekt met het beschikbare exploitatiebudget van € 1 mln. Dit wordt nu gecorrigeerd door de beschikbare € 1 mln te laten vrijvallen uit de reserve mobiliteit ter dekking van de bijbehorende toekomstige kapitaallasten.
Vervolgens wordt autoveer verhuurd aan de door Damen opgerichte B.V. River Operations South Holland. De afgesproken huuropbrengsten voor 2024 en 2025 worden nu in de begroting verwerkt.

Tabel 6: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget Veer Maassluis - Rozenburg

8. Extra Rijksmiddelen regionaal openbaar vervoer
Om het openbaar vervoer draaiend te houden en aantrekkelijker te maken heeft de Tweede Kamer in 2023 besloten om naar aanleiding van Motie Bikker structurele middelen beschikbaar te stellen voor het openbaar vervoer (compensatie tariefindexering en verhoging kwaliteit). Een deel van deze middelen zal beschikbaar worden gesteld aan de regionale overheden in Zuid-Holland (waaronder de provincie) voor regionaal openbaar vervoer zoals trein, metro, tram en bus.

De vergoeding bestaat uit twee structurele componenten namelijk;

• Compensatie voor het niet doorvoeren van de jaarlijkse indexering van de openbaar vervoer tarieven;
• Compensatie voor het op peil houden van het kwaliteitsniveau van het openbaar vervoer.

Daarnaast wordt er een incidentele vergoeding beschikbaar gesteld omdat het Rijk in 2024 een korting heeft doorgevoerd op de vergoeding studentenreisvoorziening (SOV) aan de vervoerders. Deze korting was gebaseerd op het gebruik van de voorziening in het studiejaar 2022-2023. Het Rijk heeft besloten een incidentele vergoeding beschikbaar te stellen ter hoogte van de doorgevoerde korting. Dit voorkomt dat alle extra ter beschikking gestelde middelen van Motie Bikker in 2024 ingezet moeten worden om deze korting te compenseren en daar zijn deze middelen nu juist niet voor bedoeld.

De uitbetaling van de beschikbare middelen zal via de Meicirculaire worden uitgekeerd in het Provinciefonds, deze wordt in de Najaarsnota verwerkt. Vooruitlopend hierop worden in deze Voorjaarsnota alvast de compensaties voor het niet indexeren van de tarieven en de vergoedingen SOV verwerkt in de concessiebijdragen. Deze bijdragen worden tijdelijk gedekt vanuit de reserve mobiliteit en bij de Najaarsnota aangepast.

Tabel 7: Overzicht wijzigingen exploitatiebudgetten openbaar vervoer als gevolg extra Rijksmiddelen

9. Compensatie lagere tarieven bij start nieuwe concessieperiode
Provinciale Staten hebben in november 2023 besloten over het Beleidskader aanbesteding OV-concessie Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee 2025 (nummer 7587). Hierbij is besloten om de compensatie van de naar de vervoerder toe voor het hanteren van lagere tarieven te handhaven zoals dit in de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden. De nieuwe concessie Hoekse Waard/Goeree-Overflakkee gaat van start in 2026. Vanaf dat jaar is € 450.000,- per jaar nodig om de compensatie voor de lagere tarieven te handhaven. Met deze compensatie was rekening gehouden binnen het structurele budget exploitatie OV. De onder 8 genoemde Rijksmiddelen voor compensatie van het niet indexeren van de tarieven zijn aanvullend hierop.

10. Transitievergoedingen Waterbus en Trein Alphen - Gouda
In de afgelopen jaren zijn als het gevolg van minder reizigers door de Coronapandemie transitievergoedingen gereserveerd voor de concessies van de Waterbus en de Treindienst Alphen – Gouda. Deze zijn bedoeld om het openbaar vervoer op peil te houden. Het gebruik van het openbaar vervoer is nog niet terug op het niveau van voor de Coronapandemie. Voorgesteld wordt om de vergoeding voor de Waterbus door te zetten in 2024 met inzet van de hiervoor beklemde middelen in de reserve mobiliteit en de nog niet toegekende middelen uit 2023 wederom beschikbaar te stellen. Voor de Treindienst Alphen – Gouda worden de nog niet uitgekeerde middelen uit eerdere jaren uitgekeerd in 2024.

Tabel 8: Overzicht wijzigingen exploitatiebudgetten openbaar vervoer (lagere tarieven en transitievergoedingen)

11. Rijksbijdrage zero emissie busvervoer Zuid-Holland Noord
De provincie realiseert in 2030 een aanbod van Openbaar Vervoer zonder uitstoot van schadelijke stoffen zoals CO2, stikstof en fijnstof in het vervoergebied van de provincie Zuid-Holland. De overgang naar zero emissie busvervoer wordt leidt tot beperkte meerkosten binnen de bestaande concessies omdat deze heel geleidelijk gaat. Vanuit het Rijk is sinds 2022 een bijdrage mogelijk om het verschil tussen de aanschafkosten van bussen die geen schadelijke stoffen uitstoten (zero emissie) en die van conventionele dieselbussen te verminderen. Hiervoor is een zogenaamde SPUK-regeling opgesteld. Voor de nieuwe concessie Zuid-Holland Noord heeft het Rijk middelen beschikbaar gesteld over de periode 2024-2028. Deze bijdrage wordt nu in de begroting verwerkt.

Tabel 9: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget Zuid-Holland Noord als gevolg extra Rijksbijdrage zero emissie