Bijlagen

Beleidsprestatie 2-1-1 Stimuleren transitie naar duurzaam, veilig en slim personenvervoer

Nederland -en daarmee Zuid-Holland- staat voor grote opgaven. Er is een grote woningbouwopgave en tegelijkertijd wil de provincie de aarde leefbaar houden voor toekomstige generaties. De provincie wil een gezonde, sociale en duurzame leefomgeving voor haar inwoners. Vitale en goed bereikbare steden en dorpscentra waar het fijn werken, wonen, recreëren is.

1. Bereikbaarheidsaanpak Zuid-Holland Bereikbaar
In 2022 is gestart met de Bereikbaarheidsaanpak Zuid-Holland Bereikbaar als opvolger van BEREIK!, De Verkeersonderneming en Bereikbaar Haaglanden en Rijnland. Hierin werken de diverse overheden waaronder de provincie samen om werkzaamheden aan infrastructuur goed op elkaar af te stemmen, omleidingsroutes te bepalen (verkeersmanagement) en hinder voor reizigers, verladers en omgeving te beperken door zoveel mogelijk te werken in rustigere periodes. Hierbij wordt ingezet op goede communicatie, het aanbieden van alternatieve vervoerswijzen zoals de (elektrische) fiets, het openbaar vervoer en/of deelmobiliteit en afspraken te maken met werkgevers en werknemers over reisgedrag (reizen buiten de spits, op afstand werken). Een tweede doelstelling is om reizigers te verleiden om na de werkzaamheden structureel minder gebruik te laten maken van de personenauto.

In 2024 wordt de samenwerking geëvalueerd. Op voorhand is al duidelijk dat alle deelnemende partijen tevreden zijn met de samenwerking en deze structureel willen doorzetten om het grote aantal werkzaamheden in de komende tien jaar en daarna in goede banen te leiden. Hiervoor is op korte termijn financiële helderheid nodig over de provinciale bijdrage inclusief indexering. Het benodigde budget van € 1,2 mln bestaat momenteel uit
€ 0,3 mln structurele dekking (BEREIK!) en € 0,9 mln aan incidentele dekking t/m 2026 vanuit de reserve bereikbaarheid. Omdat de samenwerking wordt voortgezet en dit een structureel karakter krijgt is vanaf 2027 aanvullende structurele dekking nodig ter grootte van € 0,9 mln. Binnen de Ambitie zijn geen vrije structurele middelen. De dekking moet dus komen door het heroverwegen van bestemde structurele exploitatiemiddelen.

Voorgesteld wordt om voor deze correctie het structurele budget initiatiefprojecten PZI van € 1,3 mln per jaar te verlagen. Dit is mogelijk omdat vanwege de beperkte financiële ruimte vanaf 2027 veel minder infrastructuurprojecten opgestart gaan worden. Daarbij heeft samenwerking in Zuid-Holland Bereikbaar een hoge prioriteit omdat dit de basisbereikbaarheid op orde houdt en mogelijk leidt tot een duurzame gedragsverandering naar meer lopen, fietsen en openbaar vervoer en op andere tijden reizen/transporteren of niet reizen. De evaluatie die in 2024 wordt uitgevoerd zal met PS worden gedeeld.

Omdat de samenwerking structureel wordt doorgezet zal de provinciale bijdrage jaarlijks geïndexeerd moeten worden. De prijzen jaarlijks nemen immers jaarlijks toe. Sinds de start in 2022 zijn de prijzen al flink gestegen waardoor een tekort is ontstaan. Bestuurlijk is afgesproken dit ontstane tekort te verdelen over de samenwerkende partijen. Voor de provincie komt vanaf 2024 dit neer op € 177.000,- per jaar. Voor het jaar 2025 wordt de prijsontwikkeling geschat op € 75.000,- per jaar. Voorgesteld wordt om structureel
€ 252.000,- toe te voegen aan het budget vanuit de stelpost indexering in de begroting en vanaf deze Kadernota in deze stelpost rekening te houden met toekomstige indexering van dit budget voor 2026 en daarna op basis van de index prijs overheidsconsumptie.

Tabel 1: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget Bereikbaarheidsaanpak Zuid-Holland Bereikbaar

2. Onderzoeksagenda bereikbaarheid
Ieder jaar wordt een onderzoeksagenda bereikbaarheid opgesteld met onderzoeken naar en samenwerkingen op diverse bereikbaarheidsonderwerpen binnen de Ambitie Bereikbaar Zuid-Holland. Deze vallen voor een deel onder deze beleidsprestatie maar ook onder 2.1.2. Adequaat en duurzaam aanbod openbaar vervoer en 2.1.3. Duurzaam en efficiënt goederenvervoer.

De programmering bestaat voor een deel uit reeds verplichte uitgaven voortkomend uit al gestarte processen, bestuurlijke afspraken en verzoeken van PS (als gevolg van Statenvragen, toezeggingen, moties en amendementen). Ook worden onderwerpen aangedragen door andere overheden en partijen uit de samenleving om gezamenlijk maatschappelijke vraagstukken op te pakken.
Voor de programmering voor onderzoek geldt in grote lijnen hetzelfde beoordelingskader als voor de programmering van het PZI. De rol en bijdrage van de provincie wordt bepaald aan de hand van afwegingen bij de principes noodzaak, verantwoordelijkheid, oorzaak en (financiële) haalbaarheid. Uiteraard moeten de uitgaven wel passen binnen de beschikbare middelen voor onderzoek. Er is structureel € 2,86 mln per jaar beschikbaar. Daarnaast is jaarlijks € 350.000,- beschikbaar voor externe inhuur. Deze kan ook worden gebruikt voor onderzoeksdoeleinden. Voor 2024 is € 1,86 mln beschikbaar omdat bij het opstellen van de begroting het budget eenmalig is verlaagd (storting € 1 mln reserve bereikbaarheid) op basis van de programmering. Inmiddels is de programmering geactualiseerd en blijkt de opgave met € 171.000,- te zijn gestegen. Het verschil wordt onttrokken aan de reserve bereikbaarheid.

De inhoudelijke afweging komt voort uit vigerend beleid en met name als gevolg van specifieke ruimtelijke- en economische ontwikkelingen, zoals verstedelijking/woningbouw, ontwikkeling bedrijventerreinen, woon-werkrelaties, duurzaamheid (energietransitie, klimaatadaptatie en circulariteit), ruimtelijke kwaliteit (inpassing) en modal shift (van auto naar fiets en/of OV, van vrachtwagen naar binnenvaart of spoor).
Tot slot speelt bij mee in hoeverre een bepaald onderzoek op de agenda staan van het Rijk, de MRDH en/of lokaal bestuur (inclusief financiering).

De uitgaven voor onderzoek kunnen uiteindelijk leiden tot aanpassing van projecten of tot voorstellen van nieuwe projecten. Als het betrekking heeft op aanleg en verbetering van infrastructuur kan dit leiden tot opname of aanpassing van projecten in het PZI (start initiatiefproject of scopewijziging verkenning of uitvoeringsproject).

Tabel 2: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget onderzoeksagenda bereikbaarheid 2024

3. Smart Mobility
Voor Smart Mobility zijn in de begroting 2024 maar beperkt financiële middelen opgenomen. Het meeste werk zit in lopende investeringsprojecten (zoals uitrol van intelligente verkeersregelinstallaties) en personele uren (voor samenwerking). In beleidsprestatie 2.1.3 zijn middelen opgenomen voor connected transport corridors waar goederenvervoer voorrang krijgt op kruispunten met verkeerslichten. Voor het budget wat in 2024 beschikbaar is zijn op dit moment geen geschikte locaties beschikbaar. Dat is wel het geval voor fiets. Daarom wordt voorgesteld om de beschikbare middelen in 2024 ter grootte van € 95.000,- voor connected transport in te zetten voor het project Verbonden fietsen.
Dit betreft het ontwikkelen en uitrollen van een applicatie waarmee fietsers voorrang kunnen krijgen bij kruispunten met verkeerslichten. Dit vergroot de aantrekkelijkheid van de fiets als dagelijks vervoermiddel.

Tabel 3: Overzicht wijzigingen exploitatiebudget Smart Mobility