Omdat de voorjaarsnota en kadernota gezamenlijk worden aangeboden is de bestuurlijke inleiding voor beide producten gelijk

In de Voorjaarsnota wordt het coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ beleidsmatig en financieel verwerkt. U treft daarom op het niveau van de ambitie-, beleidsdoel- en beleidsprestatieteksten bijstellingen aan.

De Kadernota schetst het kader waarbinnen de Begroting 2025 zal worden opgesteld. Het bevat ook de meerjarige financiële effecten die optreden nadat de wijzigingen in de voorjaarsnota zijn goedgekeurd.

In het coalitieakkoord is opgenomen dat we € 150 mln eenmalig voor ambities van dit college inzetten. In deze Voorjaarsnota kunt u lezen waarop. Er is echter ook structureel beleid waarop keuzes moeten worden gemaakt. Om deze keuzes te maken is een gedegen onderbouwing noodzakelijk en wij verwachten dat voor de Begroting 2025 te kunnen doen. Hierbij zetten we in elk geval in op de belangrijke opgaves voor wonen, werken, water en wind.

Daarnaast zetten we ons ook in voor de ‘gemiddelde’ Zuid-Hollander. Die heeft het goed. Maar niet iedereen komt mee en dat is zorgelijk: de brede welvaart van veel mensen in Zuid-Holland is beduidend lager dan elders in het land. Daarom brengen we (ongewenste) verschillen in beeld en pakken deze aan. Naast financiële welvaart zijn er ook andere vormen van welvaart, zoals mentale, ecologische, sociale welvaart. We gaan de komende periode actief dus aan de slag met een agenda Brede Welvaart.

Onderdeel van brede welvaart is gezondheid. Op dat vlak dragen we niet alleen bij aan een gezond Zuid-Holland via onze eigen taken – zoals op het terrein van woningbouw, vergunningverlening, toezicht en handhaving – we dragen ook zorg voor een lerend netwerk in de hele provincie. GGD’en, omgevingsdiensten, kennisinstellingen, gemeenten, woningcorporaties, waterschappen, voedselproducenten: alleen samen kunnen we een omslag bereiken om de inwoners gezonder te maken. Samen werken we aan een gezonde en veilige leefomgeving, die uitnodigt tot gezond gedrag. Voedsel is hierbinnen een belangrijk element: gezonde voeding draagt bij aan onze gezondheid en voedsel verbindt mensen.

Het is daarom nodig dat we versnellen binnen de transitie naar een vitale landbouw. De landbouw teelt gezond, duurzaam en betaalbaar voedsel voor iedereen en blijft de belangrijkste beheerder van het typische agrarische cultuurlandschap. Samen met de partners in het veld werken wij aan nieuwe verdienmodellen.

We willen dat onze inwoners woningen kunnen vinden die bij hen passen in een krachtige en leefbare provincie. Gezien het woningtekort en de grote vraag naar betaalbare woningen in Zuid-Holland is dat een enorme uitdaging. We focussen op de daadwerkelijke bouw van woningen naar aanleiding van goede plannen. Door belemmeringen weg te nemen, en ook door zelf geld investeren. Een woning is meer dan een dak boven je hoofd, het is de plek waar je thuis bent. Daar blijven we ons voor inzetten. Het blijft het belangrijk dat we zorgen dat de nieuwbouw inzet op samenlevingen voor de toekomst.

Om nu en in de toekomst goed te kunnen werken en wonen in onze provincie is een eerlijke energietransitie essentieel. De wereld om ons heen verandert vlug, naast klimaatverandering maken stroomtekorten en internationale spanningen het nog belangrijker om te werken aan een schone, betaalbare en eigen energievoorziening. Samen met de gemeenten werken wij aan duurzame energie opwek, door onder andere de realisatie van windenergie. Als provincie kiezen wij voor een economie die duurzaam, innovatief en inclusief is. Met een gezond en aantrekkelijk vestigingsklimaat dat ruimte biedt aan ondernemerschap. Van corporate tot startup en in alle regio’s. Met gelijke kansen voor iedereen, waarin iedereen meetelt, meedoet en op een prettige en gezonde manier kan leven.

Daarom moet ook onze uitstoot omlaag. De industrie in Zuid-Holland gaat in 2030 bijna de helft minder CO2 produceren. Voor dat doel stappen bedrijven over op schone energie en circulair gebruik van grondstoffen. De huidige infrastructuur en het energiesysteem zijn hier nog niet op berekend. Wij ondersteunen de Zuid-Hollandse industrie, zodat zij stappen kunnen zetten. Dit doen we onder andere met maatwerkafspraken met grote industriële bedrijven en financiële ondersteuning voor de realisatie van netwerken zoals het Botlek Stoomnetwerk.

In onze dichtbebouwde en intensief gebruikte provincie is behoud, herstel en bescherming van natuur onmisbaar. De effecten van insectensterfte en afname van biodiversiteit in onze omgeving zijn duidelijk zichtbaar. Lopende processen als het realiseren van het Natuurnetwerk Nederland, de vast te stellen agenda natuurinclusief en het ZH-PLG dragen bij aan de leefbaarheid voor mens, dier en plant. Onze inwoners waarderen de natuur en wij gaan door met uitbreiding.

Water vervult een belangrijke rol in verschillende sectoren in onze provincie zoals woningbouw, natuur, land- en tuinbouw, industrie, recreatie van onze provincie. De provincie werkt daarom samen met onder andere waterschappen en agrariërs aan de kwaliteit van het water in onze sloten, beken en meren. En samen met onze drinkwaterbedrijven werken we aan beschikbaarheid van drinkwater, nu en in de toekomst.

Meedoen aan cultuur draagt ook bij aan ons welbevinden. In Zuid-Holland is de deelname aan culturele voorzieningen relatief laag. Daarom stimuleren we de deelname aan cultuurvoorzieningen door kinderen en jongeren in Zuid-Holland.

Voor de bereikbaarheid van Zuid-Holland ronden we een aantal grote projecten af. Deel twee van de RijnlandRoute rondom Leiden gaat in de zomer van 2024 open: de N434 inclusief de Corbulotunnel. Voor het slotdeel, de Europaweg tussen Leiden en A4, staat de bouwer in de startblokken. De verbreding van de N211 Wippolderlaan in het Westland is gestart en naar verwachting klaar in 2027. Op de MerwedeLingeLijn tussen Dordrecht en Geldermalsen gaan in 2027 nieuwe treinen rijden. In het ov-gebied Zuid-Holland Noord komen uitstootvrije bussen.

Verder draagt Zuid-Holland bij aan verplaatsing van vrachtvervoer van de weg naar het spoor en naar de binnenvaart voor betere doorstroming en minder uitstoot. De provincie zet zich in voor de komst van een internationale vrachttrein voor vers voedsel van Valencia via Rotterdam naar Oslo. 

Ook ondersteunen we de maritieme industrie in de Zuid-Hollandse Maritieme Delta. Met ruim 5.000 bedrijven (43% van de maritieme werkgelegenheid) neemt deze karakteristieke Zuid-Hollandse sector een belangrijke plaats in binnen onze provincie. Provincie Zuid-Holland wil deze koploperspositie behouden en versterken. Dit kunnen we niet alleen, daarom werken we nauw samen met de regionale partners van het Maritime Delta netwerk vanuit de Regionale Maritieme Agenda.

Wat financiën betreft, wordt de begrotingsindeling met deze voorjaarsnota gekoppeld aan het Omgevingsbeleid. Nu de indeling van het Omgevingsbeleid wordt gewijzigd via de herziening 2024, wordt de indeling van de Begroting 2024 daarmee in lijn gebracht.
Het is de ambitie van dit college om ook op de lange termijn te zorgen voor een reële begroting, waarin we onze structurele lasten dekken met structurele baten. We kijken daarbij kritisch naar onze lasten. We zien dat er jaarlijks middelen overblijven bij de jaarrekening. Dit betekent dat we bij het begroten meer rekening moeten houden met de realisatie- en uitvoeringskracht van onze organisatie.

Daarbij is het een belangrijk gegeven wat onze partners in het veld kunnen realiseren. We proberen, ondanks onze hoge ambities, rekening te houden met onze ervaring in de praktijk. Daar zien we dat schaarste van invloed is op onze realisatiekracht. Ook zullen we actief blijven inzetten op herstel van de verdelingsfouten in het provinciefonds, die ons jaarlijks miljoenen kosten. Ook werken we toe naar een nieuwe verdeling van het geld tussen provincies die recht doet aan de Zuid-Hollandse opgaven.

Met onze ambities, doelen en voorgenomen prestaties leveren we via deze voorjaarsnota als college een bijdrage aan een Krachtig Zuid-Holland.

Het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland